Türkiye Diyanet Vakfı (TDV), Kadın, Aile ve Gençlik Merkezi (KAGEM) tarafından düzenlenen 8. TDV Gençlik Fuarı kapsamında “Alemde Dengede miyiz?” başlıklı söyleşide Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, TGSP’nin konuğu oldu.
Bağlarbaşı Kongre ve Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen söyleşide Tarhan, küresel sorunlara ilişkin soruları psikoloji bilimi çerçevesinde yanıtladı.
Bağlarbaşı Kongre ve Kültür Merkezinde, TGSP tarafından gerçekleştirilen “Alemde Dengede miyiz?” başlıklı söyleşide TDV Gençlik Fuarının bu dönemki temasına uygun olarak küresel sorunlara yanıt arandı.
Sivil Akıl Önemli
Konuk olarak katılım sağlayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan’a ilk yöneltilen soru savaş üzerine oldu. “Savaş ve sonrasındaki göç olgusunun psikolojik etkileri sizce nelerdir” sorusuna Prof. Dr. Nevzat Tarhan, savaştan en çok etkilenen grupların yaşlılar, hastalar, çocuklar, anneler olduğunu belirterek “Savaşın kazananı olmuyor. Günümüzde savaşlar fikir savaşına döndü, nükleer silah çıktıktan sonra artık dünya en az savaşlı dönemine girdi. İnsanoğlu aç gözlü, hırslı, elinde gücü varsa hakim olmak istiyor. Nükleer silahtan korktuğu için, lokal savaşlar oluyor, nükleer güç var ama kullanılamıyor. Bu zamanın yöntemi ikna, inandırma ve diplomasi yöntemi. Saldıran tarafın kaybeden olacağı bir dünyaya doğru geliyoruz.” ifadelerine yer verdi. STK’ların savaş konusunda nasıl yol izleyebileceğine yönelik açıklamada bulunan Tarhan, “Kendini kışa hazırla ama yazı bekle” tavsiyesinde bulunurken “Savaşa karşı gafil olmamak, kalkanları hazır etmek gerekiyor ancak sürekli savaş olacağı konuşulursa kriz yönetiminde kurban durumuna düşüyoruz. Sürekli savaş olacak duygusu insanı tüketir, hayatın ilerlemesini etkiler. Savaş anında askeri akıl önemli ama hayatta, medeniyet üretmekte, düşüncenin ilerlemesinde sivil akıl önemli” açıklamasını yaptı.
Dijital Platformların Nesnesi Değil Öznesi Olmamız Gerekiyor
Yeni dünya düzeninin insanların psikolojisinde nasıl etkileri olduğuna ilişkin yöneltilen soruya Tarhan, 21. yüzyılın artık dijital çağ olduğuna değinerek “Dijital platformların nesnesi değil öznesi olmamız gerekiyor” yanıtını verdi. Stratejik davranmanın öneminden bahseden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, orta ve uzun vadeli düşünmek gerektiğini belirtti. Bilinçli genç olmak için stratejik hedef belirlenmeli diyen Tarhan, “Hayatın sonuna geldiğin zaman nasıl bir insan olmak istiyorsun, bunun belli olması lazım” ifadelerini kullanarak kişilerin yol haritalarını çizmesi gerektiğini söyledi. Tarhan, “Gemi limandan çıktığı zaman nereye gideceğini bilirse rüzgâr ona yardım eder” örneğini verdi. Popüler kültür için sel benzetmesi yapan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, popüler kültürü hedefe varmak için hız olarak görmenin önemli olduğunu belirtti.
Anadolu İrfanı Bizim İçin Hazine
Uhrevi alem ile dünyevi alem arasındaki dengeyi sağlamanın mümkün olup olmadığı yönünde gelen soruya modernizmin iki büyük tatlı ve zehirli armağanı olarak felsefe anlamında sekülerizmi ve ben merkezciliği söyleyen Tarhan, Türk Dil Kurumunda sekülerizmin “dünyacılık” olarak geçtiğini aktararak “İnsanlık tarihinde olmayacak kadar dünyacılık ön plana çıktı. Hiç ölümden sonrası yok gibi yaşamayı öneriyor şu anki yaşam felsefesi. Düşünmemekle, konuşmamakla ölümden kurtulacağını zannediyor ama hastalıklar, musibetler, pandemiler, savaşlar ‘ölüm var hayat geçici’ mesajını veriyor. Ben merkezcilik ‘bireysellik’ adı altında öğretiliyor.” dedi. İnsanın özgüven sahibi olması, kendini ezdirmemesi güzel diyerek sözlerine devam eden Tarhan, dijital çağda kültür aktarımının sosyal medyada yapıldığına değinerek ben merkezciliğin küresel hastalık olduğunu ve bir müddet sonra bireylerin yalnızlaştığını ifade etti. Anadolu irfanının bizim için hazine olduğunu ve bunu dünyaya anlatmamız gerektiğini ekleyerek dünya ve ahiret dengesini unutmamız nedeniyle intihar oranlarında artış yaşandığını aktardı.
Ben merkeziyetçiliği aşmak için, sivil toplum kuruluşlarının nasıl bir yol izlemesine ilişkin tavsiyede bulunan Tarhan, birebir iyilik yapmanın önemine değindi. Vakıfların para toplayan kurumlar olmamaları gerektiğinin altını çizdi. “Maneviyatı ne kadar merkeze almalıyız” sorusuna tevhidin önemli olduğuna değinerek “Yaratıcı’nın bize vermiş olduğu mesaja göre hareket edersek doğruları kendimiz yapmış, yakalamış oluruz ve haddimizi bilmiş oluruz. Tevhid kavramı önemlidir, tevhid’i bulan hakikati yakalamış olur.” yanıtını verdi.
Doğaya Şefkatli Davranılmalı
İklimin insanlar üzerinde etkisi üzerine yöneltilen soru üzerine doğa ile ilişkinin bozulmasının nedeni olarak kapitalist ahlakı işaret eden Tarhan, “Ekosistemin içerisindeyiz, insanın kendisi ile ilişkisi vardır, kendisi ile barışık olan kimse mutlu olur. İkinci ilişki adımı, ailesi ile olan ilişkisidir. Onunla sağlıklı ilişki kurarlar ve yine mutluluğu yakalarlar. Üçüncü mesleki ilişkidir, bu ilişkilerde de sağlıklı iletişim kurabilmesi gereklidir. Dördüncüsü ise sosyal ilişkilerdir. Doğa ile sağlıklı ilişki kurulmalı, daha sonra yaratıcı ile ilişki kurulmalı; gelişmişlik düzeyi yüksek olan kişi varlık sorularına yanıt bulabilir.” açıklamasında bulunarak doğaya nazik ve şefkatli davranmak gerektiğini işaret etti.
Pandemide dengeli bir psikolojide olmanın mümkün olup olmaması üzerine konuşan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, pandemide büyük sıfırlama yaşandığından bahsetti. Küresel sermayenin şu anda zenginlik peşinde olmadığına, dijital dünya ile hakimiyet kurmaya çalışıldığına değindi ve “Uyanmazsak biz de sömürülürüz” sözlerini ekledi. “Gönüllü emperyalizm, rızaya dayalı emperyalizm şu anda da devam ediyor, rızaya dayalı lüzumsuz şekilde yabancı markalar alıyorsan, sen emperyalizmin nesnesi olmuşsun, hayır diyebiliyorsan, emperyalizme direnç gösterebiliyorsan, kendi kimliğini koruyarak modernleşebiliyorsun. Doğaya ve küresel sisteme karşı, emperyalizme karşı duruş gösterebilecek alternatif kapasitemiz var. O kapasiteyi harekete geçirmemiz gerekiyor. Pandemide küresel bir kibir ortaya çıktı, yeni kutsalları değiştirmemiz lazım; metaverse ile sanal değerler oluşturuldu. Bütün dünyayı oradan hükmetmeye çalıştılar.” diyerek sözlerine devam eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, pandemide dijitalleşmeye hızlı adapte olunduğunu söyledi.
